حسابداری آنلاین آمرال

پازل ناقص حسابداری

13 تیر 1402 دسته بندی : حسابداری
حرفه حسابداری در کشور ما همواره با چالش‌های اساسی روبه‌رو بوده است و اهالی این حرفه با وجود دارا بودن صلاحیت‌های لازم اخلاقی و حرفه‌ای نتوانسته‌اند به جایگاه واقعی خود دست یابند. این در حالی است که حسابداران در کشورهای توسعه‌یافته از جایگاه اجتماعی و اقتصادی بالایی برخوردارند و از دانش و تجربه آنها در بسیاری از مناصب حساس حاکمیتی استفاده می‌شود. اقتصاد دولتی، پاسخگو نبودن دولت‌ها و فرار از شفافیت مالی را شاید بتوان از مهم‌ترین دلایل توسعه نیافتن حرفه حسابداری و حسابرسی در ایران دانست.

نگاهی به آمار درآمد ۱۰ موسسه حسابرسی برتر دنیا و مقایسه آن با آمارهای اقتصادی موجود در کشورمان، می‌تواند جایگاه این حرفه را در دنیا و ایران مشخص کند. براساس آمارهای منتشرشده از سوی سایت مجله بین‌المللی حسابداری، درآمد ۱۰ موسسه برتر حسابرسی دنیا در سال ۲۰۲۲ رقمی برابر با ۲۱۷میلیارد دلار اعلام شده است.

این در حالی است که در سال گذشته ارزش تخمینی مجموع دارایی‌های مولدسازی ایران، حدود ۱۴۰میلیارد دلار عنوان شده است. به عبارت دیگر درآمد ۱۰ موسسه حسابرسی، ۷۷میلیارد دلار بیشتر از مجموع دارایی‌های فیزیکی است که دولت کشورمان با هدف رفع کسری بودجه، قصد مولدسازی آنها را دارد. این موضوع بیانگر این نکته است که تصمیم‌سازان اقتصادی کشورمان بدانند که ثروت واقعی در جهان امروز، دارایی‌های فیزیکی نیست بلکه نیروی انسانی ماهر و مبتنی بر دانش است و حسابداران بخشی از این نیرو را تشکیل می‌‌دهند. موسسه حسابرسی و خدمات مشاوره‌ «دیلویت» سال گذشته با درآمد بیش از ۵۹میلیارد دلار رتبه نخست را در دنیا کسب کرده است؛ موسسه‌ای که تنها دارایی‌اش دانش، مهارت و تکنولوژی است.

این موسسه با ۴۱۱هزار نفر پرسنل در دنیا و سرانه هر نفر حدود ۱۴۴هزار دلار، خود به‌تنهایی کشوری ثروتمند به شمار می‌رود. البته غلامحسین دوانی، عضو انجمن حسابداران خبره آمریکا، بر این باور است که اگر در آمریکا هم سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان حق‌‌الزحمه حسابرسی را تعیین می‌کرد،‌ موسسه دیلویت از پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود ناتوان بود.

دبیرکل انجمن حسابداری ایران معتقد است با وجود یک‌میلیون فارغ‌التحصیل رشته حسابداری، آنچه موجب تضعیف این رشته و حرفه در کشور شده، پراکندگی، بخشی‌نگری، تضاد منافع، دسته‌بندی، جناحی عمل کردن و حب‌و‌بغض‌های موجود میان اهالی حسابداری است. ناصر پرتوی با انتقاد از تصمیم‌سازی‌های مبتنی بر منافع شخصی در حرفه حسابداری می‌گوید: «ما درون خود در حال غرق شدن هستیم.» همایش چالش‌های حسابداری و حسابرسی با کوشش انجمن حسابداری ایران و با حضور حدود ۶۰۰ نفر از کارشناسان و اساتید حرفه و رشته حسابداری برگزار شد تا به بررسی و بحث پیرامون این چالش‌ها بپردازد. پرتوی در این همایش با اشاره به تلاش‌های انجام‌شده طی دو دهه از فعالیت انجمن حسابداری ایران گفت: با وجود ۴ ارگان اصلی بانفوذ و فعال در حرفه و رشته حسابداری، امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که افرادی از خارج حرفه که هیچ تعلق‌خاطری به حرفه ندارند، برای ما تصمیم‌گیری می‌کنند؛ درحالی‌که می‌توانیم با هم‌‌افزایی این ارگان‌ها و بهره‌گیری از دانش و تجربه صاحب‌نظران به نتیجه دلخواه برسیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه رشته حسابداری از درون خود ضربه خورده است، گفت: رشته ما در دانشگاه ابتدا زیرمجموعه رشته اقتصاد بود و بعد زیرمجموعه رشته مدیریت شد و کارگروه مدیریت قبول نکرد که رشته حسابداری مستقل باشد. این در حالی بود که در آن کارگروه، دو نفر استاد حسابداری حضور داشتند؛ البته ما تلاش خودمان را ادامه دادیم و سرانجام رشته حسابداری را مستقل کردیم. وی خاطرنشان کرد: برای آینده رشته و حرفه حسابداری باید به‌سرعت و البته با آرامش، ساختارهای لازم را فراهم کنیم تا به نتیجه دلخواه برسیم.

چالش ۲۰ساله بخش دولتی و خصوصی حسابرسی

معاون سازمان حسابرسی، سخنران همایش یادشده، با اشاره به افزایش چالش‌های حرفه حسابرسی، اسناد بالادستی در حرفه را یکی از اساسی‌ترین چالش‌های موجود خواند و گفت: با وجود اساسنامه سازمان حسابرسی و قانون تشکیل جامعه حسابداران رسمی، وظایف و حدود مسوولیت‌های این دو نهاد را محترم نمی‌شماریم. حسابرسی دولتی و خصوصی از هم تفکیک‌نشده‌اند و مرز آنها مشخص نیست و حدود کاری هر کدام معین نیست، زیرا اساسنامه‌ها قدیمی است و باید به‌روزرسانی شود. مرتضی اسدی نبود تفکیک میان نهاد نظارتی و نهاد حرفه‌ای در حسابرسی را دیگر چالش این حرفه خواند و ادامه داد: نهاد نظارتی در حرفه تشکیل شده اما مرز میان این نهاد با نهاد حرفه‌ای مشخص نشده که این م